Geregeld komen echtparen voor relatiecoaching, omdat een van beide partners verliefd is geworden op een ander. Dit artikel beschrijft hoe u daarmee samen kunt omgaan. Ook als u het uw partner nog niet heeft verteld, verwacht ik dat dit artikel zaken kan verhelderen.
De effecten zijn bij de eerste kennismaking tastbaar. Dan hebben we het over de volgende signalen:
- Er hangt spanning tussen en rondom de partners: boosheid, verdriet.
- Er wordt gedacht in termen van slachtoffer en dader;
- Er is een verschil in perspectief: de één relativeert de ervaring, de ander ziet de affaire als ontrouw;
- De vraag of er een weg terug is (of niet), is vaak niet duidelijk met een ‘ja’ te beantwoorden.
Waarom wordt iemand verliefd op een ander?
Ieder koppel heeft zijn eigen verhaal, maar in de kern is het patroon toch vaak hetzelfde. Als mens zijn wij relationele wezens met de behoefte om door middel van relaties gevoed te worden. Als wij onze voeding niet binnen de intieme relatie met onze partner vinden, dan zoeken wij die buiten deze relatie. Dan gaan we een ‘relatie’ aan met ons werk, vrienden en/of vriendinnen om die behoefte te compenseren. Deze verbindingen worden opgevat als energielekken of vluchtroutes uit de relatie. Uiteindelijk hollen die de intimiteit tussen u samen uit.
Dat u uw voeding niet in uw relatie vindt, hoeft niet per se te betekenen dat uw partner niet zijn/haar best heeft gedaan. Misschien heeft u problemen om uzelf te binden, waardoor u moeite heeft om u aan uw partner over te geven. Door veranderingen in uw leven kunnen ook de eisen veranderen die u aan de relatie bent gaan stellen. Stellen kunnen ook verstrikt zijn geraakt in een sleur van opstaan, kinderen, werken, sport (of iets anders) en slapen. Het leven kan ook te voorspelbaar zijn geworden, het avontuur ontbreekt als het ware.
Soms kom ik mensen tegen die zich van geen kwaad bewust waren, waardoor het leek alsof de verliefdheid hen overviel. En als het dan gebeurt, zijn er 7 dingen die u beter wel en 7 die u beter niet kunt doen.
Daar gaat dit artikel over. Maar eerst de hamvraag: gaat u het wel of niet vertellen?
Wel of niet vertellen?
Ik zeg van wel, hoe spannend het ook is. Als u uw partner niet over uw verliefdheid vertelt, betekent dit per definitie dat u zich niet veilig voelt, dat u uw partner niet werkelijk vertrouwt. Dat op zich is in feite al een reden om eens een goed gesprek met uw partner aan te gaan.
Natuurlijk snap ik goed dat u het risico loopt op een flink conflict als u vertelt dat u verliefd bent op een ander. Vertelt u het niet, dan wordt uw verliefdheid als een geheim. En zolang u een geheim heeft, kan dit gevoed worden. Verliefd zijn op een ander voelt zo goed, dat het gemakkelijker is om dergelijke gevoelens te koesteren dan om er vragen bij te stellen. Hieronder probeer ik duidelijk te maken wat u wint als u vanuit een dergelijke verliefdheid met z’n tweeën aan de slag gaat.
Wat kunt u beter niet doen?
1. Niet bij het traject betrokken willen zijn
Het is vaak te snappen dat een partner die zich het slachtoffer voelt van ontrouw, het probleem bij de partner legt. “Het is jouw probleem, het ligt niet aan mij, dus ga jij maar in therapie, want het is niet mijn schuld.”
Het werkt het beste als u beiden niet denkt in termen van schuld. Een relatie is altijd een dans van twee personen. Een dans die vaak al jaren voortduurt (zie ook het artikel ‘Bent u een chimpansee of een schildpad?’). Daarom moet u grip zien te krijgen op deze dans en daarmee op de dynamiek tussen u beiden. U leert elkaar echt ontmoeten en verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van die verbinding. En natuurlijk moeten het vertrouwen en de veiligheid in een relatie weer hersteld worden. Als de verbinding niet goed is, moet u samen leren hoe u die verbinding kunt aangaan. U moet samen de bereidheid hebben te leren praten over pijnpunten en behoeftes. Ook is het belangrijk om te leren hoe u zich kunt overgeven aan de ander.
2. Voor langere tijd uit elkaar gaan
Hoewel het voor de rust soms goed is om elkaar even op adem te laten komen, verandert er pas echt wat als u beiden leert om uw pijnpunten te gebruiken als een mogelijkheid om elkaar weer te vinden. De liefde moet opnieuw veroverd worden en daarvoor moet u elkaar op z’n minst vaak zien. De populaire opvatting dat een tijdje uit elkaar de lucht kan klaren, is onjuist. Wij zijn relationeel gemaakt, dus zal het elkaar niet zien alleen maar het gebrek aan vertrouwen en gevoelens van vijandigheid versterken. Een korte tijd van ‘daten’ kan helpen, maar vroeg of laat moet u beiden de confrontatie met elkaar aangaan. Het is daarom van belang dat u de dans van u en uw partner doorziet (zie artikel ‘Kan mijn gevoel voor mijn partner nog terugkomen?’) en dat u bij elkaar ‘op bezoek’ leert gaan (zie ook artikel ‘Waarom u beter bij uw partner kunt blijven’).
3. Uw boosheid ongeremd blijven uiten
Het is belangrijk om uw boosheid te bespreken als u ‘in verbinding’ bent met uw partner. Als mensen bij mij in begeleiding zijn, leren ze de pijn en boosheid op zeer effectieve wijze te verwoorden. Als mensen niet echt op bezoek in elkaars wereld zijn, zorgt boosheid er alleen maar voor dat u verder van elkaar verwijderd raakt. De muren gaan dan juist omhoog. Het is beter om elkaar op te zoeken en echt tot diepe communicatie te komen over hoe het toch allemaal zo heeft kunnen gebeuren.
In de praktijk blijkt trouwens de boosheid niet alleen bij de bedrogen partner te zitten. Vaak is degene die verliefd geworden is ook boos. Hoe pijnlijk ook, beide partners hebben een verhaal dat voor hen waar is. U zult in het verhaal van uw partner dingen horen die ook over u gaan. Over schaduwkanten van uzelf die u wellicht niet leuk vindt om te horen. Het bezoek over en weer schept vaak de mogelijkheid om echt eerlijk te zijn en elkaar in ‘naaktheid’, zoals u werkelijk bent, te ontmoeten. Als uw beider verhalen echt door elkaar gekend zijn, zal er vergeving kunnen plaatsvinden. Vergeving is overigens niet hetzelfde als vertrouwen. Vergeven is een keuze, vertrouwen moet gewonnen worden.
Zelfs al wordt er niets gezegd, dan nog zullen anderen voelen hoe de spanning om u beiden heen hangt, uw kinderen dus ook. Gun hen een nieuwe start.
4. De ander zien als de oplossing
In dat geval is het eerlijk om uzelf de vraag te stellen: ‘Waar is die ander eigenlijk een oplossing voor?’ Staat die ander symbool voor ongecompliceerdheid, vrijheid, gelijkwaardigheid, erkenning, gevoel weer te leven, seksuele vrijheid, avontuur, etc., dan weet u ook dat er een onvervulde behoefte is en dat er pijnpunten zijn die binnen uw huidige relatie maar beter op tafel kunnen komen. Dat is het startpunt van werkelijke groei, hoe pijnlijk ook. Doet u dat niet, dan zult u uzelf meenemen naar de andere relatie.
Bij verliefdheid komen allerlei hormonen vrij die de kenmerken creëren van LSD. U voelt zich als het ware ‘high’ op uw eigen hormonen. Als mensen verliefd zijn, voelt het vaak dan ook zo bevrijdend dat het moeilijk is om de moeizamere weg -terug de relatie in- te willen gaan. Deze wake-up call roept vaak het gevoel op dat de huidige relatie nooit zo goed kan worden als de nieuwe relatie.
Het verstand kan beredeneren dat het met de ander misschien ook niet lukt, maar het gevoel zegt iets anders. Bij de ander heeft men vaak een nieuw gevoel ontdekt dat we in het Engels ‘aliveness’ noemen. Dat is zoiets als het volle leven weer voelen. Vroeg of laat zullen de hormonen uitgewerkt zijn en dient de realiteit zich weer aan. Vroeg of laat zal deze persoon ook weer pijnpunten gaan triggeren. Veel mensen willen dat risico wel nemen. Maar helaas, niet voor niets eindigt 60 % van de tweede huwelijken in een scheiding. Als beide partners bereid zijn om te werken aan zichzelf, heeft de relatie een grote kans van slagen.
5. Met die ander blijven omgaan
Een relatie kan alleen maar groeien als er keuzes worden gemaakt. Wil een relatie deze moeilijke fase overleven, dan zal het contact met die ander ‘onpersoonlijk’ moeten worden. Alle intieme gesprekken moeten dan stoppen. Het beste is natuurlijk dat u elkaar helemaal niet meer ziet, maar dat is in de praktijk niet altijd haalbaar. Het betekent eveneens geen Facebook, Whatsapp, sms, etc.; ook niet stiekem. Pas dan zal uw partner u weer kunnen leren vertrouwen.
Dat wat de ander vertegenwoordigt, moet u samen ontdekken, zodat u vervolgens kunt kijken naar mogelijkheden om de relatie ‘levendig’ te maken en werkelijk verbinding met elkaar aan te kunnen gaan.
6. Vrienden als scheidsrechter
Goede vriendschappen zijn een zegen, zeker als uw vrienden u weer aanmoedigen om de weg naar elkaar terug te vinden. Helaas blijkt dat sommige vrienden onbedoeld nogal eens het tegenovergestelde doen. Dat ze juist uw oordelen bevestigen en benadrukken hoe verkeerd de ander is. Zij voeden daarmee de weg uit de relatie. In deze periode van herstel is het belangrijk dat u en uw partner samen leren kiezen voor elkaar. Vrienden die dat herstelproces belemmeren, kunt u maar beter een tijdje niet zien.
7. Vluchten in werk en activiteiten
Zeker als de relatie moeizaam verloopt, is de verleiding groot om u te storten in allerlei activiteiten. Op die manier ontloopt u elkaar en daarmee de confrontatie met lastige kwesties. Soms begint het met het gevoel dat u er met uw partner ‘toch niet over kunt praten’. Of u merkt dat uw partner ‘niet meer zo lief en aardig’ is als voorheen. Overwerken, extra tijd in uw hobby’s steken en uitgaan met vriend(inn)en worden dan manieren om uzelf alsnog te voeden.
Mensen zijn, zoals gezegd, ten diepste relationele wezens. Dat betekent dat u uw ‘voeding’ ontvangt door relaties en met name door uw partnerrelatie. Het moet zo zijn dat, als u naast elkaar op de bank zit, u zich als het ware kunt ‘laven’ aan elkaars aanwezigheid. Werk, sport en uitjes (met anderen) worden een probleem als deze de kwaliteitstijd met uw partner beginnen te vervangen. Juist als er een ander in het spel is gekomen, moet u samen eens naar uw werkweek kijken. Hoeveel tijd brengt u werkelijk met elkaar door op zo’n manier dat u echte aandacht voor elkaar kunt hebben? Niet zelden weten koppels niet meer hoe ze van het écht samenzijn kunnen genieten; iets wat in de beginfase van de relatie nooit een probleem was, maar wel weer opnieuw te leren valt.
Wat moet u wel doen?
Zoals u in het voorafgaande hebt kunnen lezen, is het van belang is dat u samen gaat beseffen dat u relationeel bent gemaakt. In elk mens zit de diepe behoefte om in uw partner liefhebbende ogen te ontmoeten, u gewenst te voelen, persoonlijke ruimte te hebben, gelijkwaardig te zijn, intimiteit van hart tot hart te ervaren, etc., etc.,
Als u de liefdevolle ogen van uw partner wilt zien, moet u leren wat het betekent om lief te hebben. Dat is iets wat u onder de knie kunt krijgen.
1. Kies bewust voor elkaar
Echt kiezen voor elkaar betekent dat u invloeden die u uit elkaar drijven, rigoureus aanpakt. Dat kan zijn de relatie met die ander, vrienden en/of ouders, maar het kan ook uw werk zijn dat een te hoge prioriteit had.
2. Praat over de onderwerpen die niet besproken werden
Beide partners zullen elkaar helpen als de relatie wordt opgevat als een laboratorium. Elkaar echt ontmoeten, betekent dat u er echt voor de ander wilt zijn. Samen onderzoekt u welke onderwerpen al lang niet meer werden besproken, om deze vervolgens in verbinding wel te bespreken. Die onderwerpen kunnen zijn hoe u de sleur of juist de ‘ratrace’ wilt doorbreken, seksualiteit of pijnlijke onderwerpen die al lange tijd niet meer werden besproken.
3. De liefdestaal van de ander leren kennen
U zult ook met nieuw gedrag moeten experimenteren. Als u de liefdestaal van uw partner leert kennen, leert u ook hoe u het veilig voor hem/haar kan maken. En daarmee wordt het ook veiliger voor uzelf. Praktisch betekent dit dat u moet kijken in hoeverre u uw partner nog het hof heeft gemaakt de afgelopen jaren. Wanneer heeft u uw partner voor het laatst verleid, complimenten gegeven en hem/haar het gevoel gegeven dat hij/zij nummer één was? Wanneer heeft u voor het laatst verteld dat uw partner een geschenk is in uw leven? Nieuw gedrag voelt in het begin als gekunsteld, maar uiteindelijk creëert ze een totaal andere atmosfeer.
4. Maak tijd vrij voor elkaar
Misschien ontdekt u tijdens het begeleidingsproces dat u aan uzelf meer moet sleutelen dan u dacht. Gun uzelf daarom minstens één avond in de week samen. De kinderen moeten dan op die avond maar bij de oppas zijn. Maak lange wandelingen, waarbij u op bezoek gaat in elkaars wereld. Kijk elkaar vaak echt in de ogen en leer uw partner opnieuw ontdekken.
5. Ruim de pijn van het verleden op
Een verliefdheid is vaak de wake-up call voor beiden dat de liefde tussen twee mensen niet vanzelfsprekend is. Wellicht ontdekt u dan ook dat u bagage van het verleden met u meedraagt die voorkomt dat u werkelijk kan opgaan in uw partner. Passie kan pas komen als u de pijn in uw leven omarmd heeft. Die pijn kan betrekking hebben op zaken die binnen uw relatie zijn voorgevallen, maar het kan ook zijn dat er pijn uit uw persoonlijke voorgeschiedenis zit. Die pijn weerhoudt ons er vaak van om onszelf werkelijk aan de ander te geven. Soms speelt de invloed van ouders daarbij een rol. Neem daarin samen beslissingen. U moet voor ‘samen’ kiezen, wil de relatie kunnen groeien. Loyaliteit aan ouders betekent vaak dat u niet werkelijk kiest voor uw partner.
6. Leer uw schaduwzijden onder ogen te zien
Als we onder druk staan, gaan we in onze overlevingsstand staan. Daardoor lijkt het gerechtvaardigd dat u veel aan te merken heeft op uw partner. Zolang u uw partner als de boosdoener ziet, kijkt u niet naar uw eigen bijdrage aan de relatie. Ik kom het dagelijks tegen dat mensen zich zo blind staren op het negatieve gedrag van hun partner, dat ze hun eigen negatieve gedrag niet eens zien. De één lijkt dan de engel in de relatie te zijn en de ander dus de kwaaie pier. Pas als beide partners eerlijk naar zichzelf gaan kijken en zich afvragen hoe ze elkaar pijn doen en hebben gedaan, zelfs met het ogenschijnlijk ‘geweldig positief’ zijn, zult u ontdekken dat de manier waarop u uzelf beleeft veel positiever is, dan hoe uw partner u ervaart. De cruciale vraag: ‘Wilt u het horen?’ Als u het wilt horen, volgt daarna de moeilijkste stap: ‘Bent u bereid uw houding aan te passen?’
7. Wees blij met elke kleine nieuwe stap
Vaak hoor ik mensen zeggen: ‘Ik ben niet veeleisend, dat je dát niet eens kunt doen!’. De gouden regel in een relatie is: wat u het diepste verlangt van uw partner, is hetgeen wat hij/zij het moeilijkste kan geven. Als u gelijk een complete verandering wilt, zult u teleurgesteld raken. Diep vastgeroeste patronen veranderen niet in een maand. Vertel uw partner daarom geregeld hoe u deze week van uw kant aan de relatie heeft gewerkt. Vertel hem/haar hoezeer het u menens is om te veranderen. In het begin zijn de veranderingen wellicht wat onwennig, maar op den duur worden ze steeds natuurlijker.
Tot slot
Een lezer schreef als commentaar:
“Instinctieve behoeftes in een relatie zijn heel sterk. Helaas zullen nooit alle behoeftes worden vervuld. Vaak worden er zo weinig vervuld, dat dit tot grote pijn en nieuwe verlangens leidt. De weg naar rust en geluk begint bij het besef dat pijn wordt veroorzaakt door onvervulde behoeftes en verlangens. En juist het loslaten van behoeftes en verlangens kan veel rust en geluk geven, met belangrijke gevolgen als minder scheidingen, minder vreemdgaan etc.”
De weg is niet gemakkelijk. Het werken met koppels geeft echter heel veel voldoening, omdat de weg echt terug te vinden is. Eén tip: wacht niet te lang met het zoeken naar hulp. Hoe meer u elkaar pijn doet, des te meer uw geduld met uw partner afneemt. Ik wens u toe dat u leert om samen alle hindernissen op te ruimen die een passionele relatie in de weg staan, zodat u zich gevoed kunt voelen door de aanwezigheid van uw partner in uw leven.