Conflicten in je relatie zijn onvermijdelijk, maar wat als je steeds weer vastloopt in dezelfde patronen van kritiek en frustratie? Misschien voel je je overweldigd en klap je dicht, of reageer je juist steeds feller, zonder dat het iets oplost.
Leer begrijpen waarom jij en je partner reageren zoals jullie doen, en maak van conflicten een kans om dichter bij elkaar te komen.
Hoe je van conflict naar rust in je relatie komt
In een vorig artikel heb ik uitgelegd hoe het snappen van de dynamiek van de chimpansee en de schildpad je helpt om conflicten sneller op te lossen.
Heb je deze nog niet gelezen, dan is het handig om eerst dat eerst te doen omdat er een bepaalde opbouw in zit.
Lees hier – De chimpansee en de schildpad: Hoe oude patronen je relatie beïnvloeden
Zo stop je de negatieve spiraal van kritiek
Vandaag staat de vraag centraal hoe je de negatieve spiraal van het steeds hebben van kritiek op elkaar effectief doorbreekt. Zowel de schildpad als de chimpansee kunnen iets heel belangrijks doen waarmee je de meeste patronen doorbreekt.
Hoewel dit artikel gericht is op de ondernemer zijn de wetmatigheden waarover ik het heb op iedereen van toepassing. Dat komt omdat deze gebaseerd zijn op de manier waarop ons brein en zenuwstelsel werkt.
En wat ik al eerder zei, werk je met deze wetmatigheden samen, dan krijg je de hemel op aarde, werkt je er tegenin de hel.
Waarom kritiek ervoor zorgt dat je blokkeert
Van de week had ik een gesprek met een ondernemer die een conflict had met zijn compagnon. Hij kreeg kritiek over zijn werktijden en ze bleken ook te verschillen over hun opvattingen over zijn inzet binnen het bedrijf.
Hij zei: “Ik klapte dicht. Ik wist niet hoe ik moest reageren. Wat zijn je tips om hiermee om te gaan?”
Dit is zo’n herkenbaar voorbeeld, want in relaties gebeurt dit ook vaak. Een van de partners heeft blijkbaar al langer rondgelopen met frustraties en gooit deze er allemaal in een keer uit. Als je kritiek krijgt van je partner, kan dat zo overweldigend zijn dat je dichtklapt. Je komt dan in de schildpad positie terecht.
De schildpad is degene die zich in de relatie terugtrekt, terwijl de chimpansee degene is die emotioneel de meeste ruimte inneemt.
Ontdek hier een oefening hoe je rustig blijft als je kritiek van je partner krijgt
Ontdek wat de schildpad drijft
Wat helpt als schildpad is om eerst je drijfveren beter te begrijpen. Een schildpad heeft in eerste instantie twee drijfveren.
- Ten eerste wil hij de relatie beschermen door het conflict niet te laten escaleren. Hij reageert dan vanuit de gedachte dat als ik ook boos word dan escaleert de boel alleen maar. Laat ik in ieder geval de wijste zijn.
- Ten tweede wil hij zichzelf in veiligheid brengen en dat is ook een reden waarom hij zich terugtrekt. Dan denkt hij waarschijnlijk: als ik niks zeg, dan waait het waarschijnlijk wel over.
Wat denkt de chimpansee als jij je terugtrekt?
Een chimpansee begrijpt dat niet. Hij ziet een zich terugtrekkende schildpad en denkt: “Hmm… Hij is onverschillig.” Of “Ik kom niet bij hem binnen”. Als een chimpansee boos of gefrustreerd is, ziet hij geen verschil tussen onverschilligheid en bevriezing.
We gaan in onze reflex eigenlijk altijd van het negatieve uit. Stel je komt een bekende op straat tegen en je groet hem maar hij groet niet terug. Niemand denkt: “Hij heeft zeker zijn contactlenzen niet in”. Je bent altijd geneigd om iets negatiefs te denken. En zonder je conclusies te controleren zul je dan gaan reageren vanuit die negatieve gedachten.
Hoe ik mijn eigen patroon doorbrak
Ik herken die negatieve neiging zelf ook uit de conflictsituaties die ik jaren geleden regelmatig met Rita, mijn vrouw, had.
Tijdens conflicten zag ik Rita nogal neutraal kijken en dan dacht ik: “Je bent gewoon onverschillig. Want hoe kan het dat als ik iets belangrijks zeg dat je niet reageert?” Dat frustreerde me en dus deed ik er nog een schepje bovenop door nog feller te worden.
Maar dat drijft een schildpad alleen maar verder terug. Op den duur bijt hij en dat doet erg zeer. Dan heb je als chimpansee de munitie om je boosheid nog meer te rechtvaardigen.
Zo doorbreek je als schildpad het stilzwijgen
Het is cruciaal om als schildpad te laten zien dat je niet onverschillig bent. Dat je beseft dat je non-verbaal niet gemakkelijk te lezen bent. Dus het helpt om te zeggen: “Je ziet het misschien niet, ik weet nu niet hoe ik moet reageren.”
De schildpad denkt vaak: “Als ik niks zeg, waait het wel over.” Het probleem is dat de chimpansee daar niets van weet en zich buitengesloten voelt. Door het terugtrekken voelt de chimpansee dat de afstand groter wordt. Dat is zijn thema, want diep van binnen voelt hij: waar ben je, waar ben je?
De chimpansee weet echt niet dat het bij jou als schildpad soms oorlog van binnen is. Dat je je zorgen over de relatie maakt. Bijvoorbeeld dat je bang bent om je partner op den duur te verliezen. Of dat je vaak over de relatie aan het piekeren bent.
Hoe openheid alles verandert
Ik herinner me een ondernemer die vertelde dat zij van haar partner wilde scheiden, omdat ze het gevoel had dat haar partner passief was en er niets uitkwam.
Toen ik hem ook uitnodigde, bleek hij ’s nachts vaak wakker te liggen en dat hij het gevoel had op eieren te moeten lopen, omdat wat hij ook zei hij het gevoel had dat het toch nooit goed genoeg was.
Toen ze dat hoorde, veranderde de hele dynamiek. Ze was geraakt doordat zij ineens een inkijkje in zijn binnenwereld kreeg.
Leer hier hoe openheid je relatie redt en wat de kracht van kwetsbaarheid is
Van conflict naar rust: Geef woorden aan je innerlijke worsteling
Op het moment zelf lukt dat vaak niet, omdat de overlevingsreflex te sterk is. Maar daarna kun je er wel iets mee doen. Vanuit de natuurkunde is bekend dat twee tegengestelde geluidsgolven elkaar uitdoven. De uitdoving is eigenlijk de bevriezing. De twee tegenovergestelde golven zijn in dit geval eigenlijk de twee innerlijke stemmen.
Een effectieve manier is om taal te geven aan je innerlijke worsteling. Aan die stemmen dus. Dus ondertiteling van wat je doet of juist niet doet.
“Aan de buitenkant zie je het misschien niet, maar van binnen maak ik me zorgen. Ik wil wel iets zeggen, maar ik ben bang voor je felle reactie. Ik wil het graag goed voor je doen.”
Wat als je emoties met je aan de haal gaan?
De chimpansee mag leren dat agressie niet helpt. Hoe harder hij duwt, hoe verder de schildpad zich terugtrekt. Dat is frustrerend, maar verzachting werkt beter.
Wat mij hielp, om uit mijn chimpansee modus te komen, is het verschil tussen echte kwetsbaarheid en gewapende kwetsbaarheid te snappen.
Kies bewust voor een liefdevolle relatie
Het draait om de keuze: Wil ik een betere partner zijn? Wil ik beter afstemmen op mijn partner? Wil ik veilig voor hem of haar zijn? Wil ik mezelf kritisch bevragen?
Zoals gezegd is dit artikel naar aanleiding van een vraag. Misschien heb jij als ondernemer ook een vraag. Voel je vrij om die naar me te mailen, dan neem ik hem mee voor een volgende podcast of een volgend artikel.