In 2005 emigreerden mijn vrouw en ik naar Canada. We hadden ons goed voorbereid. We hadden daar nog geen baan, maar dat zou allemaal goed komen. Toen we er waren, liep het echter allemaal anders dan verwacht en dat leidde uiteindelijk tot een huwelijkscrisis. We hebben in deze periode veel lessen geleerd. Een aantal daarvan wil ik graag met u delen, omdat u zich misschien in vergelijkbare omstandigheden bevindt.
Eenmaal in Canada, voelde Rita met haar hele wezen voor het eerst dat ze dat ze daar niet wilde zijn. Ze kreeg vreselijke heimwee. Uit liefde meegaan, bleek niet voldoende. Na veel praten met elkaar en anderen, wisten we dat dit gevoel niet zou veranderen. We besloten daarom terug te gaan.
Zo’n beslissing neem je niet zomaar. Terug in Nederland werd de impact van onze beslissing duidelijk. De emotionele aardverschuiving die optrad, leidde ertoe dat we elkaar behoorlijk verloren. We hadden erg veel ruzies die over niets leken te gaan. We gingen er steeds meer aan twijfelen of we wel door konden. Ons huwelijk hing aan een zijden draadje en zou geknapt zijn als we, met hulp, niet de weg terug hadden kunnen vinden naar elkaar.
Welke droom heeft u verloren?
We kunnen pijnlijke dingen in ons leven meemaken, die ervoor zorgen dat we een droom verliezen, zoals:
- een miskraam of abortus;
- het verlies van een kind of partner door een ziekte of een ongeluk;
- ongewenste kinderloosheid;
- een scheiding;
- faillissement van het bedrijf;
- een affaire.
De meeste koppels kunnen met deze gebeurtenissen niet goed overweg. De volgende 4 stappen kunt u zetten om de crisis goed te overleven.
1. Leer uw gevoelens samen te delen
Tijdens een crisis toont de één zich vaak emotioneler dan de ander. De ene persoon (overigens is dit vaak de vrouw) wil graag praten, terwijl de ander daar minder behoefte aan heeft en zich terugtrekt.
Martine Delfos, een bekend biopsychologe, beschrijft in haar boek ‘De schoonheid van het verschil’ over hoe in tijden van crisis de biologische verschillen tussen man en vrouw juist ervoor kunnen zorgen dat ze uit elkaar worden gedreven. 75% van de koppels gaat bijvoorbeeld na het overlijden van een kind scheiden, omdat ze het verlies niet samen kunnen verwerken. Juist in een crisis is het belangrijk om eerlijk naar elkaar te worden over de gevoelens die je hebt.
Elkaar met liefdevolle ogen aankijken
Gevoelens, zoals boosheid, woede en verdriet, moeten gedeeld en samen verwerkt worden. In ons geval had ik een zorgende rol (reddersrol) op mij genomen omdat ik zag dat het niet goed ging met mijn vrouw. Ik moest bovendien mijn bedrijf weer op poten zetten. Door deze houding liep ik volledig voorbij aan mijn eigen gevoelens. Ik was inwendig boos over het verlies van mijn droom. Ik dacht dat ik deze gevoelens niet kon uiten, omdat naar mijn idee mijn vrouw dit niet aan zou kunnen. Door het onderdrukken van mijn gevoelens was ik na drie maanden opgebrand. Mijn vrouw werd door de remigratie op haar manier geconfronteerd met haar existentiële pijn.
We moesten leren praten over onze intieme worstelingen. Worstelingen die we zo gemakkelijk alleen probeerden te verwerken.
Tijdens dat proces blijkt vaak dat u ook iemand moeten (leren) vergeven die u voor het verlies verantwoordelijk houdt. En als dat uw partner is, dan is het van belang dat u weer leert om elkaar met liefvolle ogen aan te kijken, zodat uw partner zich weer in uw leven welkom kan voelen. Zolang u dat niet doet, blijft u op een negatieve manier verbonden met elkaar. U blijft ook hangen in de pijn, waardoor uw leven niet kan doorgaan. Het is kiezen tussen beter of bitter. Maar ja, zo gemakkelijk was dat niet. Het vergde een hele worsteling om te rouwen over het verlies van mijn droom en om uiteindelijk mijn boosheid los te laten.
Verandering door te luisteren naar elkaars pijn
In de maanden die volgden, leerden we om emotioneel eerlijker naar elkaar te zijn dan ooit te voren. We leerden bovendien elkaar het verschil in beleving te gunnen. We namen geregeld de tijd om naar elkaars pijn te luisteren. Dat was niet gemakkelijk, maar er verandert iets wezenlijks in een relatie als je elkaar het recht geeft om je anders te voelen dan je partner.
Het werd overigens voor mij pas in de maanden daarna echt duidelijk hoezeer mijn vrouw het mij gegund had om ons emigratie-avontuur te laten doen slagen. Het was geen onwil van haar geweest, het was onmacht. Het hielp mij enorm toen dat laatste steeds meer tot mij doordrong.
Loslaten van de droom
Maar dan volgt ook de periode waarin u uw droom moet leren loslaten. Het vasthouden aan een droom, zelfs als deze in duigen valt, heeft overigens veel kenmerken van het verliefd-zijn op een ander. Net zoals bij verliefd-zijn op een ander, heb je een ideaalbeeld voor ogen. Daar is het beter. De droom vertegenwoordigt het leven dat u eigenlijk wilt, maar nu niet (meer) hebt. De realiteit, zoals die zonder droom is, is moeilijk te aanvaarden, omdat de innerlijke drang naar de droom zo sterk is.
Pas als u de pijn, het in de steek gelaten voelen, de teleurstelling, en dat ook in elkaar, samen omarmt, kun u weer toewerken naar een nieuw begin. Wij konden dat niet alleen, want zoiets leer je niet uit een boekje. De emoties waren te heftig.
2. Aanvaard samen de periode van rouwverwerking
Het is gemakkelijk om in de periode na het verlies uw relatie los te laten, door te denken dat het gras ergens anders groener is. Wat of wie u ook verliest, pijn die u voelt is niet alleen de pijn van het verlies van uw droom. Er is vaak ook een diepere laag in uw wezen die wordt aangeraakt.
Het verlies voelt existentieel aan. Het raakt aan zingeving, aan oude pijn, en schreeuwt erom om opgelost te worden.
Als u dat ene waar u zo op gehoopt had, niet krijgt, of iets verliest wat u zo graag had willen hebben, geeft dat pijn en het gevoel van alleen zijn. Zo kunt u te midden van vrienden zijn en toch alleen. We verloren overigens ook vrienden die vonden dat we niet genoeg hadden doorgezet. Het was ook moeilijk uit te leggen hoe ingrijpend die periode in Canada voor ons beiden was geweest, zelfs al was het maar een paar maanden. Geëmigreerd-zijn is ook echt geëmigreerd-zijn. Je bent los van de mensen die jouw geschiedenis kennen. En dat het ook zo anders is als je 20 bent dan als je samen 43 bent.
Elkaar ruimte en tijd gunnen en de pijn omarmen
Het gemis kan zo overweldigend zijn, dat uw verwerkingsproces dezelfde kenmerken gaat vertonen als een rouwproces. En u moet elkaar hierin de ruimte en tijd gunnen. Als u meer wilt weten hoe zo’n rouwproces verloopt, verwijs ik graag naar de beschrijving hiervan door Kubler Ross (Wikipedia).
Het omarmen van de pijn door veel erover te praten, en door in therapie te gaan, kan het leven weer betekenisvol maken. Gevoelens die anders alleen maar opgepot zouden worden, en tot verwijdering zouden leiden, kunnen dan tot ontlading komen.
3. Kies voor elkaar
Uw relatie kan dan ook alleen overleven als u principieel opnieuw voor elkaar kiest. Een relatie kan alleen groeien als u samen kiest voor groei. Tijdens een crisis kan deze commitment aan elkaar flink onder druk komen te staan. U kunt werkelijk geloven dat uw partner niet meer past bij u.
De noodzaak van coaching of therapie
De moeilijkheden kunnen uw relatie(s) kapot maken, of als een start gezien kunnen worden voor een proces van herstel en verandering. Een crisis openbaart zich ons karakter, allerlei frustraties van vroeger komen aan de oppervlakte.
Toch kunt u elkaar weer vinden, al kost het moeite. Het vereist karakter om uw eigen pijn onder ogen te zien en om opnieuw voor elkaar te kiezen. Therapie of coaching is mijns inziens daarvoor vaak een noodzakelijk instrument, omdat u uw eigen coach niet kunt zijn in tijden van crisis. ‘Conflict is growth trying to happen’, zeggen ze in het Engels. Conflict is de groei die probeert tot stand te komen.
Steun vinden in het geloof
Voor ons heeft het geloof ook veel houvast gegeven. Het geloof in een Vader die alles in Zijn hand heeft, wat er ook gebeurt, helpt bij het verwerken van het verlies. Vlak na onze terugkomst hebben we deelgenomen aan een christelijk herstelprogramma genaamd ‘Restoring the foundations’ (Kylstra). Dit hielp ons met onze geloofsvragen en was er tijd voor heling en herstel mogelijk. We vonden onze weg terug naar elkaar door onze hernieuwde commitment aan elkaar en door opnieuw onze trouwbelofte aan elkaar te doen.
Overigens, omdat geloof iets persoonlijks is, zal dit in begeidingstrajecten alleen dan ter sprake komen als u daar zelf behoefte aan heeft.
4. Durf opnieuw te dromen
Als u iets heel graag wilt, zult u daar helemaal vol van zijn en wilt u dat het liefste ook zo houden. Maar het is mogelijk om nieuwe dromen te krijgen.
Na Canada zijn we samen op zoek gegaan naar een nieuwe invulling van ons leven. Ik vond dat weer in mijn werk. Ik heb dingen kunnen veranderen. Ik heb bovendien het buitenland naar mijzelf kunnen toehalen. Ik ben de afgelopen jaren geregeld vanwege mijn supervisies, workshops en opleiding naar Engeland, Ierland en Amerika gevlogen.
Door al het werk dat ik nu doe, heb ik een enorme voldoening in mijn leven.
Mis ik Canada? Soms denk ik er nog weleens aan. Maar ik wil niet meer terug. Dat is zeker. Ik heb vrede met hoe het nu is. De relatie met mijn vrouw is bovendien beter dan ooit tevoren. Het is belangrijk om uw leven zo in te richten dat u voldoening en avontuur hebt. Uiteindelijk kunt u na verloop van tijd weer een nieuwe start maken en uw hart gaan volgen. Een passie is niet beperkt tot een droom. Er is altijd weer een nieuw begin mogelijk.
Mijn uitdaging aan u is om er samen toch weer voor te gaan. Voor sommige mensen betekent het dat ze hun trots moeten overwinnen om hulp te vragen. De prijs is wellicht groot, maar de voldoening des te meer. Ik ben benieuwd naar uw reactie…
Andere artikelen
Waarom mannen naar porno kijken »
Help!!! Mijn man is een watje! (en wat eraan te doen) »
Ben ik een chimpansee of schildpad? »
Waarom u wellicht beter bij uw huidige partner kunt blijven »
Hoe uw brein een goede relatie in de weg staat »
Het is beter te luisteren dan te winnen »
Conflicten oplossen: hij wil altijd gelijk hebben! »
Dramadriehoek – Stop met redden in relaties »
Brainspotting – de revolutionaire individuele therapie »
Kan mijn gevoel voor mijn partner weer terugkomen? »
Ik ben je ff helemaal zat (waar zit de rek er dan nog in….) »
7 Tips om met weerstand om te gaan »
Eerste boek nu bij Bol.com en alle andere boekhandels »
Interview met De Stad Amersfoort »
Herken of een training bijdraagt aan blijvende positieve resultaten »
Waarom heeft onze training Persoonlijke Effectiviteit zoveel impact? »
Trauma verwerken met ouder-kindbezoek »
5 oorzaken waardoor mensen boos worden »
Hoe kan vertrouwen weer herstellen? »