Soms maak je als relatietherapeut situaties mee die tot een verdiepend inzicht leiden. Zo heb ik in de afgelopen jaren veel beter inzicht gekregen in de verschillende dynamieken die in een relatie naar voren kunnen komen. Vandaag wil ik aandacht besteden aan de dynamiek dat een vrouw zich in de relatie als een heks gedraagt. Ik geef toe, het is niet zo’n vriendelijke beschrijving, maar het biedt een mooi tegenwicht aan mijn eerder verschenen artikel Help mijn man is een watje.
Regelmatig hoor ik mannen klagen over een sterk controlerende vrouw en/of een vrouw die heel kritisch is. Het is opvallend dat beide partners niet altijd begrijpen waarom dit gebeurt. In dit artikel wil ik graag drie belangrijke oorzaken bespreken. Door het geven van de ondertiteling hoop ik dat ik jullie kan helpen om de vinger op de zere plek in jullie relatie te leggen.
Drie oorzaken die ik wil bespreken, zijn:
- De man gaat niet staan;
- Onder de controlerend kritische houding zit paniek;
- Het gedrag komt voort uit een vermijdende hechtingsstijl.
De man gaat niet staan
Zodra Sabine en Jan mijn praktijkruimte binnenkomen, valt me gelijk op dat Sabine een mannelijke en Jan een zacht vrouwelijke uitstraling heeft. Als ik halverwege het gesprek opmerk dat ik het gevoel heb dat de man/vrouw-energie bij hen is omgedraaid, beaamt Sabine dit onmiddellijk. Zij heeft de sterke behoefte dat Jan zich mannelijker gaat opstellen. Ze wil haar man tegenkomen, dat hij gaat staan. Dan kan ze ook meer respect voor hem hebben. Ze heeft nu het gevoel dat ze onvoldoende kan leunen in de relatie en ze er vaak alleen voor staat. Jan vindt dat moeilijk te horen, omdat hij het gevoel heeft dat hij in alle opzichten voor haar klaarstaat. Dus waar heeft ze het over?
In elke man zit een leeuw verscholen. Door opvoeding en bijkomende invloeden kan de leeuw in slaap gevallen zijn. De mannelijkheid is er wel, maar moet als het ware wakker gemaakt worden.
Op het gevaar af in vrouwonvriendelijke termen te praten, heb ik gemerkt dat vrouwen behoefte hebben aan een man die een mening durft te hebben. Vrouwen hebben respect voor mannen die hen durven tegen te spreken en geregeld grenzen aangeven. Ik heb het hierbij niet over autoritair gedrag van mannen, maar over het gebruik van hun persoonlijke mannelijke kracht. Het verschil is niet gemakkelijk uit te leggen, maar ik ga het toch proberen.
Autoritair gedrag versus persoonlijke kracht
Autoritair gedrag komt in wezen voort uit onmacht, waardoor je het gevoel hebt dat je de ander moet overrulen. Persoonlijke kracht daarentegen roept respect op, omdat het niet afgedwongen hoeft te worden. Het is er. Persoonlijke kracht voelt stevig en zelfbewust. Ik heb menig vrouw horen zeggen dat dit veiligheid biedt. Een man die onduidelijk is in wat hij voelt en denkt, roept onveiligheid op. Bovendien versterkt dat het gevoel dat zij er alleen voor staat. Een man die zich te sterk aanpast aan de wensen van zijn vrouw, ondermijnt op deze manier haar respect voor hem.
In elke man zit een leeuw verscholen. Door opvoeding en bijkomende invloeden kan de leeuw in slaap gevallen zijn. De mannelijkheid is er wel, maar moet als het ware wakker gemaakt worden. Hoe dat kan, wordt mooi zichtbaar gemaakt in de Netflix-documentaire van Tony Robins, I’m not your guru (Nederlands ondertiteld). Hierin zie je hoe een man contact maakt met de leeuw van binnen.
Er zijn meer belangrijke verschillen tussen man en vrouw. Het gaat te ver om hier in dit artikel uitgebreid bij stil te staan. Een helpend boek is “De kracht van echte mannen” door David Deida.
Onder de controlerend kritische houding zit paniek
Ik begeleidde onlangs een koppel waarbij sprake was geweest van een affaire. Ruben was niet zo’n prater, maar redelijk gesloten. De laatste tijd had hij hard aan zichzelf gewerkt, waardoor hij vaker vertelde wat er in hem omging en hoe hij over dingen dacht. Maar soms verviel hij weer in oud gedrag en werd hij stil. Dit was dan voor Vivian reden om in paniek te raken, alleen was zij zich daar niet van bewust. Ze was vooral boos.
Toen ik tijdens zo’n boze bui vroeg of er misschien onder de boosheid paniek was, ging bij haar het licht aan. Daar had ze nooit op die manier over nagedacht. Haar gedachten waren: Was hij in gedachten bij die ander? Vond hij haar nog wel leuk? Was hij bezig om weg te gaan?
Als er een beschadiging in vertrouwen is opgetreden, zal er uitgebreid stil moeten worden gestaan bij de impact op de ander. De beschadiging van vertrouwen hoeft overigens niet alleen door een affaire te zijn veroorzaakt. Het kan zo zijn dat de man op een cruciaal moment, zoals ziekenhuisopname, miskraam of overlijden, niet beschikbaar was.
De wond van het geschonden vertrouwen kan pas worden geheeld, als Vivian in de ogen van Ruben ziet dat haar pijn ook hem intens verdriet doet, en dat ze merkt dat het hem echt spijt. Dat is wat anders dan (een te snel) sorry zeggen.
Uiteraard moest Vivian besluiten om naar de pijn toe te gaan om deze opnieuw te voelen, maar nu samen. De verleiding was groot om een muur rondom haar hart te zetten en als het ware met haar armen over elkaar te gaan wachten totdat Ruben in beweging komt. Ruben’s klacht was dan ook dat als hij zijn best voor haar deed hij toch heel veel kritiek over zich heen kreeg. Dat ze hem van zich af sloeg. Op die manier kreeg hij het gevoel een schuld te moeten afbetalen. De kritiek dient dan als wapen om de pijn niet te hoeven voelen. Pijn kan alleen maar worden geheeld als beiden bereid zijn om deze samen te voelen.
Vroeg of laat zal ook Vivian moeten besluiten om voorzichtig haar hart weer te openen. Dat zal gemakkelijker zijn als Ruben durft te staan. Ik bedoel ermee dat hij haar weer voor zich zal willen winnen. Maar dat kost tijd. Hij moet zich dan niet laten afschrikken door een testende houding van Vivian. De bokser kan alleen de bokswedstrijd winnen, als hij niet bang is om klappen op te lopen. Vivian moet voelen dat zij nu nummer een staat. Het moge duidelijk zijn dat zij dat dan ook opnieuw moet leren toestaan.
Het gedrag komt voort uit een vermijdende hechtingsstijl
Partners die op een vermijdende manier gehecht zijn, hebben moeite een partner echt toe te laten. Het zijn echter overlevers. Zij hebben geleerd dat je onafhankelijk moet zijn en dat je in de basis er altijd alleen voor staat. Ze ervaren afhankelijkheid als zwakte. Hier moet je boven staan.
Fred en Tineke hebben communicatieproblemen. Fred heeft er last van dat Tineke vaak zo kritisch is. Hij heeft de laatste tijd wat gezondheidsproblemen en Tineke verwijt hem nog weleens dat hij zich aanstelt en dat hij vooral zichzelf aan moet pakken.
Tijdens de sessies wordt duidelijk dat Tineke uit een gezin komt waarin ze leerde dat ze sterk en onafhankelijk moest zijn. Dat is ook de manier waarop ze zich heeft leren verhouden tot mensen. Hoewel ze het zelf ook wel beschamend vindt, kijk ze zelfs vaak een beetje neer op Fred.
Toch is deze manier van een relatie aangaan gebaseerd op een slimme overlevingsstrategie. In intieme relaties zijn we immers afhankelijk en moeten we erkennen dat we elkaar nodig hebben. Dat is iets dat iemand met een vermijdende hechtingsstijl moeilijk vindt om toe te geven. Sterker nog, dat is een teken van zwakte. En als je zwak bent, kun je zomaar alleen komen te staan of mensen kunnen gebruik van je maken. Dit leidt tot een zekere verharding.
Tineke leerde dat Fred mans genoeg was om haar te dragen. Dit gebeurde tijdens een van de sessies toen Tineke sprak over de moeite die ze had om haar kwetsbare gevoelens te voelen, laat staan te uiten. Hulp vragen zou nooit in haar opkomen. Op het moment dat ze dit vertelde, werd de sfeer tussen Fred en Tineke anders. Tineke besefte dat ze ondanks haar kwetsbare houding niet afgewezen werd. Fred ging haar met zachte ogen bekijken.
Door de onafhankelijke houding van Tineke, werd Fred eigenlijk constant gedwongen om een soort alpha-man te zijn. Hij moest als het ware net doen alsof hij sterk en onafhankelijk was. Daardoor moest Fred een aspect van zijn wezen ontkennen. Bovendien, als hij dan zich sterk en onafhankelijk opstelde, was het ook niet goed. Dat voelde namelijk voor Tineke ook niet verbonden.
Je kunt eigenlijk alleen maar echt met elkaar verbonden zijn, als je met jezelf verbonden bent. Met je jezelf verbonden zijn, betekent dat je zowel de positieve als de schaduwkanten van jezelf kunt omarmen. Dat betekent dat je ook de delen in jezelf moet leren accepteren die je onaantrekkelijk vindt. Tineke’s kritische en bijtijds harde houding verzachtte toen zij ook de zachte kant en het afhankelijk-zijn in zichzelf kon toelaten. Deze eigenschappen lagen in haar schaduw.
Aan de schaduwzijde van Fred zat de houding om zichzelf bij tijd en wijle aan te pakken. Hij realiseerde zich dat hij soms wel een beetje teveel bij de pakken ging neerzitten.
In relatietherapie leren koppels zoals Fred en Tineke hoe ze deze patronen kunnen herkennen en doorbreken. Het biedt een veilige ruimte om te ontdekken hoe hechtingsstijlen invloed hebben op de relatie en om nieuwe manieren van verbinden te oefenen.
Meer info
Harville Hendrix spreekt in zijn boek “Getting the love you want” over delen die je in jezelf nog niet hebt ontwikkeld als de verborgen gebieden. Aspecten van je persoonlijkheid die onaantrekkelijk voor de ander zijn, maar die jezelf heel normaal vindt (zoals onafhankelijk zijn), noemt hij het ontkende zelf. Als je hierover meer wilt weten dan kun je dit lezen in de Nederlandse samenvatting van dit boek.
Wil je meer weten over hechtingsstijlen dan is het boek van Karin Wagenaar “Relaties hoe doe je dat?” een aanrader.
Tot slot
Er zijn meer redenen waarom een vrouw zich als een heks gedraagt, maar bovenstaande komen vaak voor. Als een en ander herkenbaar is en jullie uit deze dynamiek willen stappen, maak dan gerust een afspraak met me.
Andere artikelen
Waarom mannen naar porno kijken »
Help!!! Mijn man is een watje! (en wat eraan te doen) »
Ben ik een chimpansee of schildpad? »
Waarom u wellicht beter bij uw huidige partner kunt blijven »
4 Stappen als u samen een droom verliest of iets ergs meemaakt »
Hoe uw brein een goede relatie in de weg staat »
Het is beter te luisteren dan te winnen »
Conflicten oplossen: hij wil altijd gelijk hebben! »
Dramadriehoek – Stop met redden in relaties »
Brainspotting – de revolutionaire individuele therapie »
Kan mijn gevoel voor mijn partner weer terugkomen? »
Ik ben je ff helemaal zat (waar zit de rek er dan nog in….) »
7 Tips om met weerstand om te gaan »
Eerste boek nu bij Bol.com en alle andere boekhandels »
Interview met De Stad Amersfoort »
Herken of een training bijdraagt aan blijvende positieve resultaten »
Waarom heeft onze training Persoonlijke Effectiviteit zoveel impact? »
Trauma verwerken met ouder-kindbezoek »
Hoe hou je je relatie goed in tijden van stress »
5 oorzaken waardoor mensen boos worden »